پالس اکسیمتر انگشتی
پالس اکسیمتر انگشتی
تست پالس اکسیمتر، یک روش غیر تهاجمی و بدون درد است که برای اندازه‌گیری میزان اکسیژن خون است. این دستگاه به سرعت می‌تواند درصد اکسیژن خون (SpO2) و ضربان قلب را تعیین کند. پالس اکسیمتر (Pulse Oximeter) یک دستگاه کوچک به شکل گیره است که قسمتی از بدن (در اکثر مواقع یک انگشت) در آن قرار می‌گیرد. مدت زیادی است که از این دستگاه در بیمارستان‌ها، اتاق‌های جراحی و اورژانس استفاده می‌شود اما هم اکنون، در پاندمی ویروس کووید-19، از پالس اکسی متر برای تشخیص بیماران مبتلا به ویروس کرونا نیز استفاده می‌شود. به همین دلیل خرید دستگاه اکسیژن سنج خون در دوران شیوع ویروس کووید-19 رواج یافته است.
هدف از انجام آزمایش پالس اکسیمتری، بررسی میزان انتقال اکسیژن از قلب به تمام بدن است. در همه موارد زیر که ممکن است سطح اکسیژن بیمار تغییر کند، از این دستگاه استفاده می‌شود:
- آسم
- پنومونی
- حمله قلبی
- سرطان ریه
- آنمی (کم خونی)
- بیماری‌های ریوی مزمن
- مشکلات مادرزادی قلبی
کاربرد اصلی دستگاه پالس اکسیمتر یا اکسیژن سنج شامل موارد زیر است:
- بررسی نیاز یا عدم نیاز بیمار به تنفس مصنوعی
- کنترل سطح اکسیژن خون در هنگام جراحی با بیهوشی کامل
- ارزیابی تاثیرگذاری داروهای ریوی در روزهای اولیه آغاز درمان
- بررسی میزان تاثیرگذاری اکسیژن‌تراپی در روزهای اولیه آغاز درمان
- بررسی میزان توانایی جسمانی شخص در هنگام فعالیت فیزیکی سنگین
- بررسی میزان کارآیی دستگاه ونتیلاتور برای بیماران با مشکلات ریوی و تنفسی شدید
- بررسی آپنه یا وقفه‌ی تنفسی در خواب (فردی که در هنگام خواب دچار قطع ناگهانی تنفس می‌شود)
دستگاه پالس اکسیمتر چگونه کار می‌کند؟
در پالس اکسیمتری، انگشت دست، پا یا لاله گوش داخل دستگاه و بین دو صفحه کوچک به نام پروب قرار می‌گیرد. سپس نور از یک پروب به انگشت تابیده می‌شود و پس از عبور از آن به پروب مقابل برخورد می‌کند. در نتیجه پروب دوم نور جذب نشده توسط خون را دریافت می‌کند. الگوریتم‌های اجرا شده در این دستگاه به کمک میزان نور تابیده شده و جذب شده، مقدار اکسیژن درون خون را به صورت درصد حساب می‌کنند. سپس درصد اکسیژن خون و ضربان قلب بر روی مانیتور دستگاه، نمایش داده می‌شود.
قیمت دستگاه پالس اکسیمتر به عوامل متعددی از جمله سنسور‌های آن بستگی دارد اما عموما نتیجه تست اکسیژن سنجی خون در همه پالس اکسیمترها یکسان است.
تفسیر پالس اکسیمتر چگونه است؟
نتایج این تست با تقریب بسیار خوبی همواره صحیح است مخصوصا اگر از دستگاه‌هایی با کیفیت بالا استفاده شود. معمولا خطای دستگاه پالس اکسیمتر حدود 2 درصد است؛ یعنی اگر عدد روی دستگاه 82 باشد، اکسیژن خون شخص بین بازه 80 تا 84 قرار دارد. اما عواملی نظیر حرکت دست، دما و لاک ناخن ممکن است میزان خطا در پالس اکسیمتر را افزایش دهند.
در حالت طبیعی، میزان اکسیژن خون باید از 90 درصد بیشتر باشد. این حداقل میزان اکسیژنی است که سلول‌ها برای فعالیت طبیعی خود نیاز دارند. اکسیژن کمتر از 90 درصد به صورت موقتی، برای بدن مشکلی ایجاد نمی‌کند اما تکرار و تداوم کمبود اکسیژن می‌تواند آسیب‌هایی به بدن وارد کند.
درصد اکسیژن خون (Oxygen Saturation) بیشتر از 95 برای یک فرد سالم، نرمال محسوب می‌شود و این عدد اگر از 92 کمتر شود، پتانسیل هیپوکسی افزایش می‌یابد. هیپوکسی یا هایپوکسی به کمبود اکسیژن‌رسانی به بافت‌های بدن گفته می‌شود که نشانه وجود مشکل در سیستم تنفسی، ریه‌ها یا گردش خون است.